Dla przedsiębiorców prowadzących księgę przychodów i rozchodów niezwykle ważne jest wprowadzenie do niej z odpowiednią datą informacji na temat poniesienia kosztu w związku z uzyskaniem przychodu. Zwyczajowo za dzień poniesienia kosztu uznaje się dzień wystawienia faktury, jednak wygląda to nieco inaczej w przypadku, gdy mamy do czynienia z kosztami i przychodami uzyskiwanymi na przełomie roku. Ewidencjonowanie przychodów jest wtedy możliwe przy pomocy dwóch metod:

  1. metody kasowej,
  2. metody memoriałowej.

Na czym polega metoda kasowa?

W przypadku metody kasowej, która nazywana jest również uproszczoną, nie zachodzi potrzeba przyporządkowywania kosztów do przychodów, ani też dzielenia ich na bezpośrednie i pośrednie. Koszty uzyskania przychodów zapisuje się w księdze przychodów i rozchodów w momencie ich poniesienia, co oznacza, że ewidencja następuje w roku, w którym poniesiono koszty.

Na czym polega metoda memoriałowa?

Korzystanie z metody memoriałowej sprawia, że przedsiębiorca musi dzielić koszty na te związane bezpośrednio i pośrednio z uzyskaniem przychodu w danym roku.

Kosztami bezpośrednim nazywamy te, do których możemy jednoznacznie przyporządkować określone faktury. Dla przykładu będą to rachunki za zakup towaru, który potem odsprzedajemy lub te, które umożliwiły przedsiębiorcy zrealizowanie danego zlecenia lub kontraktu.

Kosztami pośrednimi natomiast nazywamy te koszty uzyskania przychodu, które nie wskazują jednoznacznie na konkretną fakturę, a służą do generowania przychodów w sposób bardziej ogólny. Przykładem takich kosztów może być reklama, ubezpieczenie firmy, opłata za wynajem biura, czy też rachunki związane z prowadzeniem działalności.

Kiedy następuje ewidencja kosztów bezpośrednich i pośrednich?

Jak można się domyślać, zapis w księdze przychodów i rozchodów tych dwóch rodzajów kosztów będzie różny. Dla kosztów bezpośrednio związanych z danym przychodem będziemy je ujmować w roku, w którym został uzyskany dany przychód. Nie możemy ich jednak zapisać później niż do złożenia deklaracji podatkowej. Jeśli wystąpią one po czasie wymagania złożenia deklaracji, to konieczne jest zapisanie ich w deklaracji na kolejny rok podatkowy.

Ewidencja kosztów pośrednich jest znacznie prostsza. Zapisujemy je w księdze przychodów i rozchodów, gdy otrzymamy fakturę od dostawcy usług lub produktów przez nas zamówionych. W przypadku, gdy otrzymujemy na przykład fakturę za telefon, która obejmuje przełom roku, to dzielimy jej koszt proporcjonalnie do roku poprzedniego i następnego.

Metoda kasowa i memoriałowa w PIT

Jak wyglądają obie te metody w praktyce? Weźmiemy sobie na przykład pana Jana Nowaka, który prowadził swoją działalność w Hiszpanii na przełomie lat 2017 i 2018 (od 1 listopada 2017 do 30 kwietnia 2018). Pan Jan, aby zdobyć wymarzony kontrakt musiał udać się do Warszawy. Rachunek za bilet kolejowy do stolicy został wystawiony 20 września 2017 roku. Po uzyskaniu kontraktu, rozpoczął on prace nad jego realizacją. Przekazał efekty swoje pracy pod koniec lutego 2018. 2 tygodnie później 15 marca otrzymał fakturę od zleceniodawcy opłacającą jego usługi. Przychód uzyskał w roku 2018, natomiast koszt jego uzyskania poniósł w roku 2017. Jednak jak to zapisać w ewidencji?

Jeśli pan Jan Nowak będzie używał metody kasowej, to zakup biletu do Warszawy – w celu uzyskania kontraktu – zapisze w księdze przychodów i rozchodów w listopadzie 2017 roku. Koszty zostaną rozliczone w roku podatkowym 2017.

Jeśli pan Jan Nowak będzie używał metody memoriałowej, to zakup biletu do Warszawy, wpisze do księgi dopiero w marcu 2018 – wtedy, gdy nastąpił uzyskanie przychodu ze zlecenia.

Biuro rachunkowe pomoże w rozliczeniach

Powyższy przykład należał do dość oczywistych, jeśli chodzi o rozliczanie obiema metodami. Jednak trudności mogą nastąpić, gdy przyjdzie przedsiębiorcy rozliczać się z wypłat wynagrodzeń, ubezpieczeń lub innych zdarzeń gospodarczych. W tym przypadku zawsze dobrze jest skorzystać z pomocy zaufanego biura rachunkowego.